Der Spiegel hett disse Week en Artikel över Pomerode bröcht. Pomerode, dat is ene Stadt in Brasilien, de 1865 vun Lüüd ut Pommern grünnt worrn is. Un disse Lüüd ut Pommern pleegt ok noch vundaag jemehr ole Traditionen. Dormit is Pomerode nu siet Enn vun'n Tweten Weltkrieg de eenzige kulturell pommersche Stadt op de Welt (Vörpommern tell ik nu mal nich mit, dat höört ja kulturell dichter bi Mekelborg as bi den Rest vun dat ole Pommern).
Der Spiegel hett nu lang dor över schreven, wie de Lüüd in Pomerode jemehr Kultur plegen, jemehr Egenheiten un ok jemehr düütsche Spraak. Jo, düütsche Spraak, dor weer nämlich blot vun Hoochdüütsch de Reed bi'n Spiegel. Keen Woort dorvun, dat Pomerode vundaag de eenzige Stadt op de Welt is, de noch dat pommersche Platt bruukt. Merrnmank in Brasilien is dor en Stadt in de Lüüd noch Pommernplatt snacken doot un den ullen Spegel intresseert dat keen Stück. Plattdüütsch is polietsch offiziell goodkennt dör de Sprakencharta, aver in de Öffentlichkeit is dor noch nix vun ankamen. För de is Plattdüütsch nich mal nennenswert. Dömeligen Dörpsdialekt.
Montag, 31. März 2008
Dienstag, 18. März 2008
Platt klingt fein!
Allensbach hett en Ümfraag maakt: Wat för Dialekten klingt besünners fein, welke klingt besünners gresig. To lesen is dat hier (PDF).
Un wat is dor nu bi rutkamen? 35 % vun de Lüüd in Düütschland höört besünners geern Bayrisch. Op'n tweten Platz: Plattdüütsch mit 29 %. (Noorddüütsch Platt steiht in de Ümfraag in). Op'n drüdden Platz sünd de Berliners mit 22 %. Op'n 11. , 12. un 13. Platz denn Westfäälsch, Mekelbörgsch un Oostpreußsch mit 7, 6 un 6 %. Op'n 17. un letzten Platz denn noch Pommersch mit 2 %.
Wat vertellt uns dat nu? Köönt de Lüüd Pommersch nich utstahn? Dor kann dat kuum an liggen. Denn sowied is Pommersch nich vun Mekelbörgsch weg un ok vun dat „Noorddüütsche Platt“ nich. Tominnst nich vun'n Klang. Pommersch hett blot den letzten kregen, vun wegen dat dat hüüt narms mehr to höörn is. De Grootdeel Lüüd hett noch nie keen Pommern höört.
Un denn de List mit de Dialekten de sik besünners gresig anhöört: Mit 54 % op Platz een, na? Sächsisch. Hest du di bestimmt al dacht, wa? Aver woso egentlich? Is dat so gresig? Nee, dat is eenfach en Saak vun Image. De Lüüd reedt sik dat gegensiedig in. Du höörst in' Feernsehn een, de en Witz maakt över de Sachsen. Wat maakst du? Du lachst mit. Un wenn du dat dree Maal höörst hest, denn vertellst du sülvst al Witze över de Sachsen: Gänsefleisch ma ihrn Glingldön abschdelln. Na, höört sik dat nich witzig an? :-) Nee. Deit dat nich. Dat is nich witzig. Över anner Lüüd jemehr Spraak lachen is nich witzig. Dat is en Nazi-Attitüüd. Jo, so seh ik dat. Över Lüüd lachen, de en annere Spraak, en annere Kultur, en annere Religion oder en annere Rass hebbt, dat is nich lustig. Un dor maak ik keen Ünnerscheed twischen Sachsen un Moslems, Swarte un Juden, Franzosen un Plattdüütsche. Ik wull nu nich den ganzen Humor verbannen, nee. Dat is keen Problem, mal en Witz to maken, dröffst geern mal över Gänsefleisch smüüstern oder ok över en Witz över Juden lachen. Aver he schall sik nich gegen de Kultur, Religion oder Spraak an sik richten un nich de Kultur, Religion un Spraak as Ganzet rünnertehn. 'Keen Sächsisch inhärent witizg finnt, de is in't Binnerste en lütten Nazi. Nich bang wesen, en beten Nazi is in jeden vun uns in, in jeden Minschen op de Welt. Is blot de Fraag woveel un woveel du dor vun rutlettst ...
Nu aver wieder in'n Text. Plattdüütsch steiht op'n 8. Platz mit 8 %. Anners as Bayrisch un Berlinersch, de mit je 21 % op'n tweten un drüdden Platz staht, polariseert Platt also weniger. En beten verwunnern deit Oostpreußsch mit 9 % op'n 7. Platz.
Se hebbt noch en poor Fragen stellt. To'n Bispeel, wo faken de Lüüd noch sülvst Dialekt bruken doot. Intressant to'n Bispeel, dat 10 % in Noorddüütschland seggt, dat se meist jümmer Dialekt snacken doot. Dorbi hett de letzte Ümfraag vun dat Institut för Nedderdüütsche Spraak doch wiest, dat sounso blot noch 14 % vun de Noorddüütschen vernünftig Platt snacken köönt. 'Keen dat kann, maakt dat also ok glieks meist jümmer. Noch veel intressanter is aver de Tall ut Mekelborg-Vörpommern, Brannenborg un Sassen-Anhalt. 31 %, de meist jümmer Dialekt snackt. Villicht snackt se in'n Süden vun Brannenborg un Sassen-Anhalt, wo se keen Platt snackt, meist all Dialekt, denn de Plattdüütschen in'n Noorden vun Sassen-Anhalt un Brannenborg höört to de Lüüd, de de Spraak meist kumplett opgeven hebbt. Un Mekelborg-Vörpommern kummt ok nich op mehr as de 10 % för'n Rest vun Noorddüütschland. Dat kann normalerwies nich henkamen. Wohrschienlich aver hebbt de Brannenbörger un Sassen-Anhalter jemehr Hoochdüütsch, dat so'n beten Berlinschen Inslag hett, as Dialekt opfaat un dorvun sünd dat so veel.
Wat blifft also: Geev nix op Ümfragen.
Un wat is dor nu bi rutkamen? 35 % vun de Lüüd in Düütschland höört besünners geern Bayrisch. Op'n tweten Platz: Plattdüütsch mit 29 %. (Noorddüütsch Platt steiht in de Ümfraag in). Op'n drüdden Platz sünd de Berliners mit 22 %. Op'n 11. , 12. un 13. Platz denn Westfäälsch, Mekelbörgsch un Oostpreußsch mit 7, 6 un 6 %. Op'n 17. un letzten Platz denn noch Pommersch mit 2 %.
Wat vertellt uns dat nu? Köönt de Lüüd Pommersch nich utstahn? Dor kann dat kuum an liggen. Denn sowied is Pommersch nich vun Mekelbörgsch weg un ok vun dat „Noorddüütsche Platt“ nich. Tominnst nich vun'n Klang. Pommersch hett blot den letzten kregen, vun wegen dat dat hüüt narms mehr to höörn is. De Grootdeel Lüüd hett noch nie keen Pommern höört.
Un denn de List mit de Dialekten de sik besünners gresig anhöört: Mit 54 % op Platz een, na? Sächsisch. Hest du di bestimmt al dacht, wa? Aver woso egentlich? Is dat so gresig? Nee, dat is eenfach en Saak vun Image. De Lüüd reedt sik dat gegensiedig in. Du höörst in' Feernsehn een, de en Witz maakt över de Sachsen. Wat maakst du? Du lachst mit. Un wenn du dat dree Maal höörst hest, denn vertellst du sülvst al Witze över de Sachsen: Gänsefleisch ma ihrn Glingldön abschdelln. Na, höört sik dat nich witzig an? :-) Nee. Deit dat nich. Dat is nich witzig. Över anner Lüüd jemehr Spraak lachen is nich witzig. Dat is en Nazi-Attitüüd. Jo, so seh ik dat. Över Lüüd lachen, de en annere Spraak, en annere Kultur, en annere Religion oder en annere Rass hebbt, dat is nich lustig. Un dor maak ik keen Ünnerscheed twischen Sachsen un Moslems, Swarte un Juden, Franzosen un Plattdüütsche. Ik wull nu nich den ganzen Humor verbannen, nee. Dat is keen Problem, mal en Witz to maken, dröffst geern mal över Gänsefleisch smüüstern oder ok över en Witz över Juden lachen. Aver he schall sik nich gegen de Kultur, Religion oder Spraak an sik richten un nich de Kultur, Religion un Spraak as Ganzet rünnertehn. 'Keen Sächsisch inhärent witizg finnt, de is in't Binnerste en lütten Nazi. Nich bang wesen, en beten Nazi is in jeden vun uns in, in jeden Minschen op de Welt. Is blot de Fraag woveel un woveel du dor vun rutlettst ...
Nu aver wieder in'n Text. Plattdüütsch steiht op'n 8. Platz mit 8 %. Anners as Bayrisch un Berlinersch, de mit je 21 % op'n tweten un drüdden Platz staht, polariseert Platt also weniger. En beten verwunnern deit Oostpreußsch mit 9 % op'n 7. Platz.
Se hebbt noch en poor Fragen stellt. To'n Bispeel, wo faken de Lüüd noch sülvst Dialekt bruken doot. Intressant to'n Bispeel, dat 10 % in Noorddüütschland seggt, dat se meist jümmer Dialekt snacken doot. Dorbi hett de letzte Ümfraag vun dat Institut för Nedderdüütsche Spraak doch wiest, dat sounso blot noch 14 % vun de Noorddüütschen vernünftig Platt snacken köönt. 'Keen dat kann, maakt dat also ok glieks meist jümmer. Noch veel intressanter is aver de Tall ut Mekelborg-Vörpommern, Brannenborg un Sassen-Anhalt. 31 %, de meist jümmer Dialekt snackt. Villicht snackt se in'n Süden vun Brannenborg un Sassen-Anhalt, wo se keen Platt snackt, meist all Dialekt, denn de Plattdüütschen in'n Noorden vun Sassen-Anhalt un Brannenborg höört to de Lüüd, de de Spraak meist kumplett opgeven hebbt. Un Mekelborg-Vörpommern kummt ok nich op mehr as de 10 % för'n Rest vun Noorddüütschland. Dat kann normalerwies nich henkamen. Wohrschienlich aver hebbt de Brannenbörger un Sassen-Anhalter jemehr Hoochdüütsch, dat so'n beten Berlinschen Inslag hett, as Dialekt opfaat un dorvun sünd dat so veel.
Wat blifft also: Geev nix op Ümfragen.
Montag, 3. März 2008
Egene Spraak?
Jüst bi Jauch:
„Was gilt nicht als Dialekt, sondern als eigenständige Sprache?“
Kandidatin wüss dat nich. Hett dat Publikum fraagt. 81 % för Freesch, 12 % för Schwääbsch, 7 % för Westfäälsch, keeneen för Döringsch. Se hett Freesch nahmen. Gorkeen Fraag, dat is richtig. Freesch is en egen Spraak. Aver wenn wi de Fraag neger ankieken doot, denn mööt wi tosätzlich faststellen: Westfäälsch is en Dialekt, so sehn is de Fraag korrekt. Aver en Dialekt vun dat Plattdüütsche. Un Plattdüütsch is vun de Bundsregeren vun Düütschland anerkannt (na de Europääsche Charta vun de Regional- oder Minnerheitenspraken) en egen Spraak. Dat wi dat nich vergeten doot ...
„Was gilt nicht als Dialekt, sondern als eigenständige Sprache?“
- Friesisch
- Westfälisch
- Thüringisch
- Schwäbisch
Kandidatin wüss dat nich. Hett dat Publikum fraagt. 81 % för Freesch, 12 % för Schwääbsch, 7 % för Westfäälsch, keeneen för Döringsch. Se hett Freesch nahmen. Gorkeen Fraag, dat is richtig. Freesch is en egen Spraak. Aver wenn wi de Fraag neger ankieken doot, denn mööt wi tosätzlich faststellen: Westfäälsch is en Dialekt, so sehn is de Fraag korrekt. Aver en Dialekt vun dat Plattdüütsche. Un Plattdüütsch is vun de Bundsregeren vun Düütschland anerkannt (na de Europääsche Charta vun de Regional- oder Minnerheitenspraken) en egen Spraak. Dat wi dat nich vergeten doot ...
Abonnieren
Posts (Atom)