Dat Nakieksel Wikipedia warrt vun siene Lesers schreven. So schall dat wesen. Jeder, de wat weet kann en Artikel bi Wikipedia schrieven oder Fehlers verbetern, wenn he jem finnt. Klingt good un eenfach. Is egentlich ok eenfach. Aver de Realität sütt liekers anners ut.
Nepal, de Staat in't Himalaja, will an'n 10. April sien ne'e Verfaten verafscheden un schall denn vun de Staatsform offiziell en Bundsrepublik wesen. Nu hebbt welk Lüüd dat jümmer en beten hild un so hett een in den hoochdüütschen Wikipedia-Artikel to Nepal al in'n Januar rinschreven, dat dat en Bundsrepublik is. De Artikel dee nu anfangen mit: Die Bundesrepublik Nepal ist ein Staat in Südasien. Den Fehler hett gau een markt un dat Bundesrepublik wedder rutstreken. Weer ja noch nich so wied. Aver dat lütte Woort Die is em dör de Lappen gahn. De Artikel güng nu so: Die Nepal ist ein Staat in Südasien. Wat Tüdelkraam is, denn Nepal is keen Deern un ok nie wesen. Na, nu weer glieks dat allereerste Woort in'n Artikel verkehrt. Dor mutt doch dat Wiki-Prinzip griepen un een vun de Lesers sütt dat un betert dat ut. Kann nich alltolang duurn, oder?
Na, glööv dat man. Vun'n 13. Januar bet vundaag, den 1. April (un dat is ganz gewiss keen Scherz) hebbt luud http://stats.grok.se/ so bi 70.000 Minschen den Artikel opropen. Keeneen hett sik de Möh maakt un den Artikel utbetert. Hett dat keen markt oder hebbt se keen Lust hatt, dat uttobetern? Villicht hebbt se sik wunnert un dat liekers stahn laten (Wenn dat in Wikipedia steit, denn is Nepal villicht doch en Deern...)? Ik weet dat nich. Vundaag heff ik den Artikel op jeden Fall utbetert. Leser Nr. 70.001 hett dat richt. Dat Wiki-Prinzip geit doch. Na en Tiet kummt en Leser un betert de Fehlers ut....
Dienstag, 1. April 2008
Montag, 31. März 2008
Platt in Medien. oder: Keen Platt in de Medien.
Der Spiegel hett disse Week en Artikel över Pomerode bröcht. Pomerode, dat is ene Stadt in Brasilien, de 1865 vun Lüüd ut Pommern grünnt worrn is. Un disse Lüüd ut Pommern pleegt ok noch vundaag jemehr ole Traditionen. Dormit is Pomerode nu siet Enn vun'n Tweten Weltkrieg de eenzige kulturell pommersche Stadt op de Welt (Vörpommern tell ik nu mal nich mit, dat höört ja kulturell dichter bi Mekelborg as bi den Rest vun dat ole Pommern).
Der Spiegel hett nu lang dor över schreven, wie de Lüüd in Pomerode jemehr Kultur plegen, jemehr Egenheiten un ok jemehr düütsche Spraak. Jo, düütsche Spraak, dor weer nämlich blot vun Hoochdüütsch de Reed bi'n Spiegel. Keen Woort dorvun, dat Pomerode vundaag de eenzige Stadt op de Welt is, de noch dat pommersche Platt bruukt. Merrnmank in Brasilien is dor en Stadt in de Lüüd noch Pommernplatt snacken doot un den ullen Spegel intresseert dat keen Stück. Plattdüütsch is polietsch offiziell goodkennt dör de Sprakencharta, aver in de Öffentlichkeit is dor noch nix vun ankamen. För de is Plattdüütsch nich mal nennenswert. Dömeligen Dörpsdialekt.
Der Spiegel hett nu lang dor över schreven, wie de Lüüd in Pomerode jemehr Kultur plegen, jemehr Egenheiten un ok jemehr düütsche Spraak. Jo, düütsche Spraak, dor weer nämlich blot vun Hoochdüütsch de Reed bi'n Spiegel. Keen Woort dorvun, dat Pomerode vundaag de eenzige Stadt op de Welt is, de noch dat pommersche Platt bruukt. Merrnmank in Brasilien is dor en Stadt in de Lüüd noch Pommernplatt snacken doot un den ullen Spegel intresseert dat keen Stück. Plattdüütsch is polietsch offiziell goodkennt dör de Sprakencharta, aver in de Öffentlichkeit is dor noch nix vun ankamen. För de is Plattdüütsch nich mal nennenswert. Dömeligen Dörpsdialekt.
Dienstag, 18. März 2008
Platt klingt fein!
Allensbach hett en Ümfraag maakt: Wat för Dialekten klingt besünners fein, welke klingt besünners gresig. To lesen is dat hier (PDF).
Un wat is dor nu bi rutkamen? 35 % vun de Lüüd in Düütschland höört besünners geern Bayrisch. Op'n tweten Platz: Plattdüütsch mit 29 %. (Noorddüütsch Platt steiht in de Ümfraag in). Op'n drüdden Platz sünd de Berliners mit 22 %. Op'n 11. , 12. un 13. Platz denn Westfäälsch, Mekelbörgsch un Oostpreußsch mit 7, 6 un 6 %. Op'n 17. un letzten Platz denn noch Pommersch mit 2 %.
Wat vertellt uns dat nu? Köönt de Lüüd Pommersch nich utstahn? Dor kann dat kuum an liggen. Denn sowied is Pommersch nich vun Mekelbörgsch weg un ok vun dat „Noorddüütsche Platt“ nich. Tominnst nich vun'n Klang. Pommersch hett blot den letzten kregen, vun wegen dat dat hüüt narms mehr to höörn is. De Grootdeel Lüüd hett noch nie keen Pommern höört.
Un denn de List mit de Dialekten de sik besünners gresig anhöört: Mit 54 % op Platz een, na? Sächsisch. Hest du di bestimmt al dacht, wa? Aver woso egentlich? Is dat so gresig? Nee, dat is eenfach en Saak vun Image. De Lüüd reedt sik dat gegensiedig in. Du höörst in' Feernsehn een, de en Witz maakt över de Sachsen. Wat maakst du? Du lachst mit. Un wenn du dat dree Maal höörst hest, denn vertellst du sülvst al Witze över de Sachsen: Gänsefleisch ma ihrn Glingldön abschdelln. Na, höört sik dat nich witzig an? :-) Nee. Deit dat nich. Dat is nich witzig. Över anner Lüüd jemehr Spraak lachen is nich witzig. Dat is en Nazi-Attitüüd. Jo, so seh ik dat. Över Lüüd lachen, de en annere Spraak, en annere Kultur, en annere Religion oder en annere Rass hebbt, dat is nich lustig. Un dor maak ik keen Ünnerscheed twischen Sachsen un Moslems, Swarte un Juden, Franzosen un Plattdüütsche. Ik wull nu nich den ganzen Humor verbannen, nee. Dat is keen Problem, mal en Witz to maken, dröffst geern mal över Gänsefleisch smüüstern oder ok över en Witz över Juden lachen. Aver he schall sik nich gegen de Kultur, Religion oder Spraak an sik richten un nich de Kultur, Religion un Spraak as Ganzet rünnertehn. 'Keen Sächsisch inhärent witizg finnt, de is in't Binnerste en lütten Nazi. Nich bang wesen, en beten Nazi is in jeden vun uns in, in jeden Minschen op de Welt. Is blot de Fraag woveel un woveel du dor vun rutlettst ...
Nu aver wieder in'n Text. Plattdüütsch steiht op'n 8. Platz mit 8 %. Anners as Bayrisch un Berlinersch, de mit je 21 % op'n tweten un drüdden Platz staht, polariseert Platt also weniger. En beten verwunnern deit Oostpreußsch mit 9 % op'n 7. Platz.
Se hebbt noch en poor Fragen stellt. To'n Bispeel, wo faken de Lüüd noch sülvst Dialekt bruken doot. Intressant to'n Bispeel, dat 10 % in Noorddüütschland seggt, dat se meist jümmer Dialekt snacken doot. Dorbi hett de letzte Ümfraag vun dat Institut för Nedderdüütsche Spraak doch wiest, dat sounso blot noch 14 % vun de Noorddüütschen vernünftig Platt snacken köönt. 'Keen dat kann, maakt dat also ok glieks meist jümmer. Noch veel intressanter is aver de Tall ut Mekelborg-Vörpommern, Brannenborg un Sassen-Anhalt. 31 %, de meist jümmer Dialekt snackt. Villicht snackt se in'n Süden vun Brannenborg un Sassen-Anhalt, wo se keen Platt snackt, meist all Dialekt, denn de Plattdüütschen in'n Noorden vun Sassen-Anhalt un Brannenborg höört to de Lüüd, de de Spraak meist kumplett opgeven hebbt. Un Mekelborg-Vörpommern kummt ok nich op mehr as de 10 % för'n Rest vun Noorddüütschland. Dat kann normalerwies nich henkamen. Wohrschienlich aver hebbt de Brannenbörger un Sassen-Anhalter jemehr Hoochdüütsch, dat so'n beten Berlinschen Inslag hett, as Dialekt opfaat un dorvun sünd dat so veel.
Wat blifft also: Geev nix op Ümfragen.
Un wat is dor nu bi rutkamen? 35 % vun de Lüüd in Düütschland höört besünners geern Bayrisch. Op'n tweten Platz: Plattdüütsch mit 29 %. (Noorddüütsch Platt steiht in de Ümfraag in). Op'n drüdden Platz sünd de Berliners mit 22 %. Op'n 11. , 12. un 13. Platz denn Westfäälsch, Mekelbörgsch un Oostpreußsch mit 7, 6 un 6 %. Op'n 17. un letzten Platz denn noch Pommersch mit 2 %.
Wat vertellt uns dat nu? Köönt de Lüüd Pommersch nich utstahn? Dor kann dat kuum an liggen. Denn sowied is Pommersch nich vun Mekelbörgsch weg un ok vun dat „Noorddüütsche Platt“ nich. Tominnst nich vun'n Klang. Pommersch hett blot den letzten kregen, vun wegen dat dat hüüt narms mehr to höörn is. De Grootdeel Lüüd hett noch nie keen Pommern höört.
Un denn de List mit de Dialekten de sik besünners gresig anhöört: Mit 54 % op Platz een, na? Sächsisch. Hest du di bestimmt al dacht, wa? Aver woso egentlich? Is dat so gresig? Nee, dat is eenfach en Saak vun Image. De Lüüd reedt sik dat gegensiedig in. Du höörst in' Feernsehn een, de en Witz maakt över de Sachsen. Wat maakst du? Du lachst mit. Un wenn du dat dree Maal höörst hest, denn vertellst du sülvst al Witze över de Sachsen: Gänsefleisch ma ihrn Glingldön abschdelln. Na, höört sik dat nich witzig an? :-) Nee. Deit dat nich. Dat is nich witzig. Över anner Lüüd jemehr Spraak lachen is nich witzig. Dat is en Nazi-Attitüüd. Jo, so seh ik dat. Över Lüüd lachen, de en annere Spraak, en annere Kultur, en annere Religion oder en annere Rass hebbt, dat is nich lustig. Un dor maak ik keen Ünnerscheed twischen Sachsen un Moslems, Swarte un Juden, Franzosen un Plattdüütsche. Ik wull nu nich den ganzen Humor verbannen, nee. Dat is keen Problem, mal en Witz to maken, dröffst geern mal över Gänsefleisch smüüstern oder ok över en Witz över Juden lachen. Aver he schall sik nich gegen de Kultur, Religion oder Spraak an sik richten un nich de Kultur, Religion un Spraak as Ganzet rünnertehn. 'Keen Sächsisch inhärent witizg finnt, de is in't Binnerste en lütten Nazi. Nich bang wesen, en beten Nazi is in jeden vun uns in, in jeden Minschen op de Welt. Is blot de Fraag woveel un woveel du dor vun rutlettst ...
Nu aver wieder in'n Text. Plattdüütsch steiht op'n 8. Platz mit 8 %. Anners as Bayrisch un Berlinersch, de mit je 21 % op'n tweten un drüdden Platz staht, polariseert Platt also weniger. En beten verwunnern deit Oostpreußsch mit 9 % op'n 7. Platz.
Se hebbt noch en poor Fragen stellt. To'n Bispeel, wo faken de Lüüd noch sülvst Dialekt bruken doot. Intressant to'n Bispeel, dat 10 % in Noorddüütschland seggt, dat se meist jümmer Dialekt snacken doot. Dorbi hett de letzte Ümfraag vun dat Institut för Nedderdüütsche Spraak doch wiest, dat sounso blot noch 14 % vun de Noorddüütschen vernünftig Platt snacken köönt. 'Keen dat kann, maakt dat also ok glieks meist jümmer. Noch veel intressanter is aver de Tall ut Mekelborg-Vörpommern, Brannenborg un Sassen-Anhalt. 31 %, de meist jümmer Dialekt snackt. Villicht snackt se in'n Süden vun Brannenborg un Sassen-Anhalt, wo se keen Platt snackt, meist all Dialekt, denn de Plattdüütschen in'n Noorden vun Sassen-Anhalt un Brannenborg höört to de Lüüd, de de Spraak meist kumplett opgeven hebbt. Un Mekelborg-Vörpommern kummt ok nich op mehr as de 10 % för'n Rest vun Noorddüütschland. Dat kann normalerwies nich henkamen. Wohrschienlich aver hebbt de Brannenbörger un Sassen-Anhalter jemehr Hoochdüütsch, dat so'n beten Berlinschen Inslag hett, as Dialekt opfaat un dorvun sünd dat so veel.
Wat blifft also: Geev nix op Ümfragen.
Montag, 3. März 2008
Egene Spraak?
Jüst bi Jauch:
„Was gilt nicht als Dialekt, sondern als eigenständige Sprache?“
Kandidatin wüss dat nich. Hett dat Publikum fraagt. 81 % för Freesch, 12 % för Schwääbsch, 7 % för Westfäälsch, keeneen för Döringsch. Se hett Freesch nahmen. Gorkeen Fraag, dat is richtig. Freesch is en egen Spraak. Aver wenn wi de Fraag neger ankieken doot, denn mööt wi tosätzlich faststellen: Westfäälsch is en Dialekt, so sehn is de Fraag korrekt. Aver en Dialekt vun dat Plattdüütsche. Un Plattdüütsch is vun de Bundsregeren vun Düütschland anerkannt (na de Europääsche Charta vun de Regional- oder Minnerheitenspraken) en egen Spraak. Dat wi dat nich vergeten doot ...
„Was gilt nicht als Dialekt, sondern als eigenständige Sprache?“
- Friesisch
- Westfälisch
- Thüringisch
- Schwäbisch
Kandidatin wüss dat nich. Hett dat Publikum fraagt. 81 % för Freesch, 12 % för Schwääbsch, 7 % för Westfäälsch, keeneen för Döringsch. Se hett Freesch nahmen. Gorkeen Fraag, dat is richtig. Freesch is en egen Spraak. Aver wenn wi de Fraag neger ankieken doot, denn mööt wi tosätzlich faststellen: Westfäälsch is en Dialekt, so sehn is de Fraag korrekt. Aver en Dialekt vun dat Plattdüütsche. Un Plattdüütsch is vun de Bundsregeren vun Düütschland anerkannt (na de Europääsche Charta vun de Regional- oder Minnerheitenspraken) en egen Spraak. Dat wi dat nich vergeten doot ...
Dienstag, 19. Februar 2008
Vörstellt: Plattdeutschland.com
Plattdeutschland.com: Disse Websteed deit sik mit de Plautdietschen befaten. De Plautdietschen, dat sünd Plattdüütsche, de in de Tiet üm 1800 ut religiöse Grünn (se weren Mennoniten un dorvun Pazifisten un wullen keen Wehrdeenst maken) ut Preußen utwannert sünd. Se sünd na Russland gahn un hebbt dor ne'e Dörper grünnt. Jemehr preußisch Plattdüütsch hebbt se bibehollen (ok wenn sik dat mit de Tiet en beten verännert hett). Ok in Russland in de Tiet vun'n Zar schullen se later denn Wehrdeenst maken un welk vun de Plautdietschen hebbt sik wedder en ne'e Heimat söcht. In de Sowjetunion gellen se denn (ofschoonst se ja man Pazifisten weren un sounso blot eenfache Buurn) as Düütsche un dormit ok gliek as potentielle Nazi-Frünn. In'n Tweten Weltkrieg müssen veel Plautdietsche jemehr Heimat verlaten. Welk sünd in Russland bleven un na Sibirien trocken. Annere sünd in de USA oder na Kanda gahn oder hebbt in Paraguay, Mexiko un Belize ne'e Kolonien opboot. Un se snackt noch vundaag Hoochdüütsch in de Kark un Plattdüütsch tohuus.
As de Sowjetunion tohoopbraken is, sünd veel Plautdietsche ut Russland na Düütschland trocken. Vun de 500.000 Plautdietschen op de Welt leevt hüdigendaags bi 200.000 in Düütschland, veel dorvun in Oostwestfalen-Lippe. Vun de Öffentlichkeit warrt se mehrsttiets blot as Russlanddüütsche wohrnahmen un dat veel vun jem Plattdüütsch snacken doot, dat weet kuum een.
So, noog vun de Historie. Gifft noch veel mehr to vertellen, aver nich nu. De Websteed Plattdeutschland.com hannelt nu nich vun de Historie vun de Plautdietschen, de is för de jungen Plautdietschen in Düütschland. Klönen un Snacken över dit un dat un mit anner Lüüd tohoopkamen. Plattdeutschland.com is en sozialet Nettwark. Wat StudiVZ för Studenten is, dat is Plattdeutschland.com för Plautdietsche. Dat gifft Plattdeutschland-Partys un veel Biller warrt wiest. Dat gifft Foren un allerhand annern Kraam to'm Tietverdriev. Ünner 'Radio' un 'Plautcast' gifft dat ok Plautdietsch to'n Anhöörn.
As de Sowjetunion tohoopbraken is, sünd veel Plautdietsche ut Russland na Düütschland trocken. Vun de 500.000 Plautdietschen op de Welt leevt hüdigendaags bi 200.000 in Düütschland, veel dorvun in Oostwestfalen-Lippe. Vun de Öffentlichkeit warrt se mehrsttiets blot as Russlanddüütsche wohrnahmen un dat veel vun jem Plattdüütsch snacken doot, dat weet kuum een.
So, noog vun de Historie. Gifft noch veel mehr to vertellen, aver nich nu. De Websteed Plattdeutschland.com hannelt nu nich vun de Historie vun de Plautdietschen, de is för de jungen Plautdietschen in Düütschland. Klönen un Snacken över dit un dat un mit anner Lüüd tohoopkamen. Plattdeutschland.com is en sozialet Nettwark. Wat StudiVZ för Studenten is, dat is Plattdeutschland.com för Plautdietsche. Dat gifft Plattdeutschland-Partys un veel Biller warrt wiest. Dat gifft Foren un allerhand annern Kraam to'm Tietverdriev. Ünner 'Radio' un 'Plautcast' gifft dat ok Plautdietsch to'n Anhöörn.
Politikers sünd so rechte Aktivisten
Plattdüütsch is en wichtigen un integralen Deel vun de Kultur vun uns noorddüütsche Heimat. Dat hett nu ok de Landkreis Stood mitkregen un will wat doon. En Symbol setten, wo wichtig de plattdüütsche Spraak is. Aver wie schall een dat anstellen? Jo, de Kreisdag schall Platt snacken! So hebbt de Lüüd in'n Kreisdag dat beslaten. Wenn dat keen Signal is! Plattdüütsch is ok för Politik to bruken. Feine Idee, segg ik.
Aver de Düvel steckt in de Details, nich wohr. Den Kreisdag op Plattdüütsch gifft dat blot eenmal in't Johr. Un dat se de Sitzung kumplett op Platt maakt, nee, dor hebbt se keen Mehrheit för kregen. Nee, een Punkt op de Tagesordnung schall dat nu wesen, de op Platt besnackt warrt. Naja, un de Amtsspraak is nu mal Hoochdüütsch, de schrevene Vörlaag schall ok blot Hoochdüütsch wesen, alleen ut rechtliche Grünn, ne. Naja, un denn schall ok nüms utslaten warrn, dascha gewiss; 'keen keen Platt snackt, dröff natürlich ok Hoochdüütsch snacken. (Eenfach gewisse Spraken utsluten, dat ischa ok meist totalitär, oder nich? Dat geit ja nich.)
Aver ans dröffst free rut Platt snacken as Kreisdagsafornter! En fein Symbol, dat so richtig wiest, wo wichtig de Politik Platt as Deel vun uns kulturell Arv un Identität nimmt! So kummt de Spraak vöran. Besten Dank, leve Stoder Politikers!
Aver de Düvel steckt in de Details, nich wohr. Den Kreisdag op Plattdüütsch gifft dat blot eenmal in't Johr. Un dat se de Sitzung kumplett op Platt maakt, nee, dor hebbt se keen Mehrheit för kregen. Nee, een Punkt op de Tagesordnung schall dat nu wesen, de op Platt besnackt warrt. Naja, un de Amtsspraak is nu mal Hoochdüütsch, de schrevene Vörlaag schall ok blot Hoochdüütsch wesen, alleen ut rechtliche Grünn, ne. Naja, un denn schall ok nüms utslaten warrn, dascha gewiss; 'keen keen Platt snackt, dröff natürlich ok Hoochdüütsch snacken. (Eenfach gewisse Spraken utsluten, dat ischa ok meist totalitär, oder nich? Dat geit ja nich.)
Aver ans dröffst free rut Platt snacken as Kreisdagsafornter! En fein Symbol, dat so richtig wiest, wo wichtig de Politik Platt as Deel vun uns kulturell Arv un Identität nimmt! So kummt de Spraak vöran. Besten Dank, leve Stoder Politikers!
Donnerstag, 14. Februar 2008
Plattdüütschland: Dor, wo in dat Johr 2100 de Pelikaans in't Watt dükert
Plattdüütschland: Dor, wo in dat Johr 2100 de Pelikaans in't Watt dükert. Nee, ik snack nich vun Neewark un Pellworm. Ik snack vun dat Kehdinger Watt un dat Eiderwatt. Woneem hüdigendaags noch swartbunte Kei op de Masch graast, dor schall in hunnert Johr de Pelikaan swemmen.
De Eer warrt jümmer warmer. Drievhuusgas. Jo. Dat Ies smölt un de See stiggt höger. Glöövst du nich? Bewiesen kann ik't nich. De een Lüüd seggt so, de annern seggt wat anners. Ok de Wetenschopslüüd sünd sik nich enig. Welk seggt, dat dat allens ganz normal is, mit'n Klimawannel. Recht hebbt se. Klimawannel is normal. Aver wat helpt uns dat, wenn sik dat Klima ganz normal wannelt. Wenn de See ganz normal stiggt. Un de Lüüd versuupt. Ganz normal...
Jo, de Mammuts un Wullnaashöörn un Säbeltähntigers, de sünd eenfach weglopen, wenn dat Water keem. Müssen nich mal lopen, keem ja man ganz suutje. Poor Zentimeter in't Johr. De Beester ut de Oortiet kunn dat egal wesen. Wi Mischen hüüt köönt ok eenfach weggahn, wenn dat Water kummt. Aver wi mööt wat trüchlaten. De Minsch hett sik Dörper un Städer boot. Un he hängt an disse Öörd. Dat Mammut hett den ganzen Dag Gras freten. Dat Mammut is dat eendoont, wat dat Gras in Finnland oder in Kroatien wasst. Gras is Gras. De Minsch mutt aver Opper bringen. Wenn dat Meer stiggt, denn mööt wi Hamborg villicht opgeven. Lübeck, Bremen, Groningen, Venedig, New York un wat nich allens.
Dat de See stiggt, dat is ganz normal. Hett se jümmer daan. Un is denn ok wedder fullen. Kiek mal op dat Bild rechts. Dat is meist ungewöhnlich, wenn de See nich stiggt oder fallt. 24.000 Johr vör uns Tiet weer de See noch över 120 Meter sieder as vundaag. 120 Meter! Kunnst to Foot na England lopen. Siet 7000 Johr hett sik bi'n Meersspegel meist nix mehr daan. So'n Stabilität hett dat ans noch nich faken geven. Wenn dat nu aver wedder anners warrt... Wat maakt wi denn? Wenn de See teihn Meter stiggt, denn is Seefohrt meist nich mehr mööglich. De Havens sünd denn all ünnergahn. Wenn de See teihn Meter fallt, denn liggt de Havens all op't Dröge.
Wi maakt uns hüüt de Köpp hitt över de Fraag: Elv utbaggern, dat de groten Pött in'n Hambörger Haven kaamt, oder nich? Is dat nich kortsichtig? Disse Fraag is doch würklich schietegal, wenn de Meersspegel sik ännert. Denn blifft vun Hamborg villicht gornix na.
Ik weet dat nich. Villicht is dat Kahlendioxid gornich so slimm. Villicht is Kehdingen in hunnert Johr noch jümmer dröög un de Pelikaans sünd in Noorddüütschland noch jüstso roor as vundaag. Aver dor ganz unafhängig vun: Schöölt wi noch en poor mehr Gedanken för de Tokumft opwennen, för den Klimawannel? Ok en natürlichen Klimawannel kann uns swoor drapen. Wi sünd wohrschienlich all dood, wenn Hamborg op'n Seegrund liggt oder villicht Helgoland opmal op't dröge Land liggt. Aver dat dat nich so kummt, dat is en Generationenopgaav. Dat is in de Levenstiet vun en enkelten Minsch gor nich to schaffen. Dorüm mööt wi nu anfangen. Uns tominnst Gedanken maken.
PS: Een Saak will ik man gau noch dorto seggen: Is villicht wichtig för de Flucht, wenn de grote Floot kummt ;-) Dat Ies, dat op Gröönland un in de Antarktis spiekert is, wenn dat smölten deit, denn reckt dat, dat de See üm un bi 73 Meter stiggt. Wenn de Floot kummt, mööt ji opbest na'n Harz gahn. Vun Köln af an is ok seker. Gaht nich na'n Noorden! Vun Däänmark blifft blot en poor Sandknüllen över, de ut dat Water kiekt! Dat reckt nich för fief Millionen Lüüd. För de Lüüd ut Mekelborg-Vörpommern dee sik de Ümgegend vun Dresden anbeden. Nich Dresden sülvst, dat liggt in dat Elvdaal, dat is to dicht bi't Water! Veel Erfolg bi de Jachd op de letzten drögen Plätz!
De Eer warrt jümmer warmer. Drievhuusgas. Jo. Dat Ies smölt un de See stiggt höger. Glöövst du nich? Bewiesen kann ik't nich. De een Lüüd seggt so, de annern seggt wat anners. Ok de Wetenschopslüüd sünd sik nich enig. Welk seggt, dat dat allens ganz normal is, mit'n Klimawannel. Recht hebbt se. Klimawannel is normal. Aver wat helpt uns dat, wenn sik dat Klima ganz normal wannelt. Wenn de See ganz normal stiggt. Un de Lüüd versuupt. Ganz normal...
Jo, de Mammuts un Wullnaashöörn un Säbeltähntigers, de sünd eenfach weglopen, wenn dat Water keem. Müssen nich mal lopen, keem ja man ganz suutje. Poor Zentimeter in't Johr. De Beester ut de Oortiet kunn dat egal wesen. Wi Mischen hüüt köönt ok eenfach weggahn, wenn dat Water kummt. Aver wi mööt wat trüchlaten. De Minsch hett sik Dörper un Städer boot. Un he hängt an disse Öörd. Dat Mammut hett den ganzen Dag Gras freten. Dat Mammut is dat eendoont, wat dat Gras in Finnland oder in Kroatien wasst. Gras is Gras. De Minsch mutt aver Opper bringen. Wenn dat Meer stiggt, denn mööt wi Hamborg villicht opgeven. Lübeck, Bremen, Groningen, Venedig, New York un wat nich allens.
Dat de See stiggt, dat is ganz normal. Hett se jümmer daan. Un is denn ok wedder fullen. Kiek mal op dat Bild rechts. Dat is meist ungewöhnlich, wenn de See nich stiggt oder fallt. 24.000 Johr vör uns Tiet weer de See noch över 120 Meter sieder as vundaag. 120 Meter! Kunnst to Foot na England lopen. Siet 7000 Johr hett sik bi'n Meersspegel meist nix mehr daan. So'n Stabilität hett dat ans noch nich faken geven. Wenn dat nu aver wedder anners warrt... Wat maakt wi denn? Wenn de See teihn Meter stiggt, denn is Seefohrt meist nich mehr mööglich. De Havens sünd denn all ünnergahn. Wenn de See teihn Meter fallt, denn liggt de Havens all op't Dröge.
Wi maakt uns hüüt de Köpp hitt över de Fraag: Elv utbaggern, dat de groten Pött in'n Hambörger Haven kaamt, oder nich? Is dat nich kortsichtig? Disse Fraag is doch würklich schietegal, wenn de Meersspegel sik ännert. Denn blifft vun Hamborg villicht gornix na.
Ik weet dat nich. Villicht is dat Kahlendioxid gornich so slimm. Villicht is Kehdingen in hunnert Johr noch jümmer dröög un de Pelikaans sünd in Noorddüütschland noch jüstso roor as vundaag. Aver dor ganz unafhängig vun: Schöölt wi noch en poor mehr Gedanken för de Tokumft opwennen, för den Klimawannel? Ok en natürlichen Klimawannel kann uns swoor drapen. Wi sünd wohrschienlich all dood, wenn Hamborg op'n Seegrund liggt oder villicht Helgoland opmal op't dröge Land liggt. Aver dat dat nich so kummt, dat is en Generationenopgaav. Dat is in de Levenstiet vun en enkelten Minsch gor nich to schaffen. Dorüm mööt wi nu anfangen. Uns tominnst Gedanken maken.
PS: Een Saak will ik man gau noch dorto seggen: Is villicht wichtig för de Flucht, wenn de grote Floot kummt ;-) Dat Ies, dat op Gröönland un in de Antarktis spiekert is, wenn dat smölten deit, denn reckt dat, dat de See üm un bi 73 Meter stiggt. Wenn de Floot kummt, mööt ji opbest na'n Harz gahn. Vun Köln af an is ok seker. Gaht nich na'n Noorden! Vun Däänmark blifft blot en poor Sandknüllen över, de ut dat Water kiekt! Dat reckt nich för fief Millionen Lüüd. För de Lüüd ut Mekelborg-Vörpommern dee sik de Ümgegend vun Dresden anbeden. Nich Dresden sülvst, dat liggt in dat Elvdaal, dat is to dicht bi't Water! Veel Erfolg bi de Jachd op de letzten drögen Plätz!
Abonnieren
Posts (Atom)